Nu 2024 achter ons ligt, gaan er dit jaar weer heel wat nieuwe Europese wetgevingen en normen in werking. Een daarvan zijn de nieuwe richtlijnen voor de gemiddelde CO2-uitstoot per verkochte wagen voor constructeurs. Als de Europese Commissie doorzet met de afgesproken richtlijnen voor 2025, dreigen heel wat automerken boetes te betalen die oplopen tot in de miljarden.
Foto © Matt Boitor
De aangekondigde regels voor de CO2-normen vanaf 1 januari 2025 zijn niets nieuws. Ze werden in 2020 geïntroduceerd om automerken ertoe aan te zetten de uitstoot van hun wagenpark te verkleinen. Wie de target niet haalt, moet 95 euro per gram boven het doel betalen, vermenigvuldigd met het aantal verkochte wagens binnen de vastgelegde periode. Een eerste “boete-ronde” in 2020 leverde Europa al 510 miljoen euro. Ondertussen zijn we alweer enkele jaren verder en is er sinds 1 januari 2025 een nieuwe target van kracht. Zo mag de gemiddelde uitstoot van al hun verkochte wagens samen niet meer dan 93,6 gram bedragen. Afgelopen zomer berichten we al dat de mogelijke boetes tot in de miljarden zouden oplopen en dat dreigt nu ook werkelijkheid te worden.
Volkswagen slechtste lering van de klas
Als we kijken naar de Europese constructeurs, blijkt dat de Volkswagen Group de slechtste leerling van de klas is. Hiervoor baseren we ons op de cijfers uit 2023, gezien deze voor 2024 nog onvolledig zijn. In 2023 lag de gemiddelde uitstoot op 118 g/km, wat dus 24,4 gram boven de norm ligt. Met een verkoopvolume van 3,3 miljoen personenwagens loopt hun boete zo al op tot 7,7 miljard euro. Als we kijken naar de cijfers van de eerste zes maanden van 2024 wordt de situatie nog uitzichtlozer. Zo lag gemiddelde uitstoot tussen januari en juni 2024 op 123 gram, wat al resulteerde in een boete van meer dan vier miljard euro. Als die trend zich doorzet tot het einde van het jaar zou dat een boete van 8 miljard euro betekenen.
De Volkswagen Group is niet de enige die zich aan een stevige boete mag verwachten. Ook bij Stellantis is er nog veel werk aan de winkel. In 2023 bedroeg de gemiddelde uitstoot 105 g/km (+11,4 g), wat neerkomt op een boete van 2,3 miljard euro. Ook voor Mercedes-Benz (110 g/km in 2023) en Renault-Nissan-Mitsubishi (109 g/km in 2023) dreigt de komende periode duurder te worden met geschatte boetes van respectievelijk 1,1 en 1,8 miljard euro voor 2023. BMW is met een boete van “slechts” 0,7 miljard euro (102 g/km) de beste leerling van Europa. Echter ziet het er naar uit dat de cijfers voor 2024 nog slechter zullen zijn, wat zal resulteren in nog hogere boetes. Meer daarover lees je in onze analyse van afgelopen zomer.
| Constructeur | Uitstoot 2023 | Boete 2023 in € | Uitstoot 2024 (voorlopig) | Boete 2024 in € (voorlopig) |
|---|---|---|---|---|
| BMW Group | 102 g/km | 0,7 miljard | 106 g/km | 0,5 miljard |
| Ford | 118 g/km | 1,2 miljard | 125 g/km | 0,7 miljard |
| Mercedes-Benz | 110 g/km | 1,1 miljard | 108 g/km | 0,5 miljard |
| Renault-Nissan-Mitsubishi | 109 g/km | 1,8 miljard | 114 g/km | 1,7 miljard |
| Stellantis | 105 g/km | 2,3 miljard | 113 g/km | 2,1 miljard |
| Volkswagen Group | 118 g/km | 7,7 miljard | 123 g/km | 4,9 miljard |
Waarom stijgen de cijfers?
Wat vooral opvalt, is dat de cijfers vorig jaar bij alle constructeurs behalve Mercedes-Benz gestegen zijn. Deze stijging is vooral te wijten aan tegenvallende verkoop van elektrische wagens in Europa. Het aantal nieuwe EV’s zit nog steeds in een stijgende lijn, maar die stijging is minder sterk dan gehoopt door de fabrikanten. Eigenlijk kun je hier maar één conclusie uit trekken: alle fabrikanten hebben de afgelopen jaren niet genoeg ingezet in de vergroening van hun wagenpark.
Er is echter nog een bijkomend probleem sinds 1 januari 2025 dat de gemiddelde CO2-uitstoot nog verder de hoogte in dreigt te duwen. Zo maakt de Europese Commissie komaf met valse plug-in hybrides. Uit een recent onderzoek van het European Environment Agency (EEA) blijkt dat de werkelijke uitstoot voor een plug-in hybride tot 3,5 keer hoger ligt dan wat de WLTP-berekening voorschrijft. Hierdoor zal de uitstoot het komende jaar nog verder stijgen.
Auto-lobby schiet in actie
Nu de boetes voor heel wat merken uit de hand dreigen te lopen, schiet de Europese koepelorganisatie ACEA in gang. Ze eisen dat de Europese Commissie de opgelegde strengere uitstootnormen versoepelt of uitstelt. Het grootste argument dat ze hierbij aanhalen is dat het beleid van heel wat lidstaten haaks staat op het doel om meer EV’s te verkopen. Zo verdwijnen in onder andere Duitsland, België en Nederland al heel wat voordelen die eigenaars van een elektrische wagen genieten. Daarnaast dreigen deze boetes ervoor te zorgen dat Europese constructeurs de komende jaren nog minder winst zullen boeken. Dat zal er ongetwijfeld voor zorgen dat de al moeilijke concurrentie tegenover de Chinese autobouwers nog verslechterd.
Er is echter ook “goed” nieuwe voor de fabrikanten door de recente Europese verkiezingen. Zo kwam de Europese Volkspartij (EVP) als grote winnaar uit de bus en laat dat nu nat de partij zij die niet meteen geloofd in een snelle toekomst voor elektrische wagens. Zo is de EVP sterk tegen het verbod om vanaf 2035 nog auto’s met een verbrandingsmotor toe te laten. Daarnaast willen ze ook de voorgestelde factor voor de uitstoot van plug-in hybrides terugdraaien en de CO2-norm versoepelen. Goed voor de EV-markt lijkt dit dus allesbehalve. Wordt vervolgd in de loop 2025.